Đầu tư chứng khoán đã trở thành một trong những phương pháp phổ biến để tạo ra tài sản và đạt được mục tiêu tài chính dài hạn. Đối với nhiều người, thế giới phức tạp của chứng khoán có thể là một thách thức, nhưng với sự hiểu biết cơ bản và chiến lược thông thái, nó có thể trở thành công cụ mạnh mẽ để phát triển tài sản. Dưới đây là một số điểm quan trọng cần xem xét khi bắt đầu hành trình đầu tư.
Nội dung chính
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là một hình thức đầu tư tài chính phổ biến, trong đó người đầu tư mua và bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán để kiếm lời hoặc chịu rủi ro.
Cổ phiếu (Stocks): Đơn vị chủ sở hữu cổ phần của một công ty. Khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông của công ty đó và có quyền nhất định trong quản lý công ty.
Thị trường chứng khoán (Stock Market): Nơi mà cổ phiếu và các tài sản tài chính khác được mua bán. Trong một số quốc gia, có các sàn giao dịch chứng khoán chính như New York Stock Exchange (NYSE) ở Mỹ, HoSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.Hồ Chí Minh) ở Việt Nam.
Chỉ số chứng khoán (Stock Index): Là một chỉ số thống kê thị trường chứng khoán, thường được tính dựa trên giá cổ phiếu của một số công ty đại diện. Ví dụ, chỉ số Dow Jones, S&P 500 ở Mỹ, hoặc VN-Index ở Việt Nam.
Nguyên tắc mua bán: Người đầu tư mua cổ phiếu hy vọng giá cổ phiếu sẽ tăng để bán lại với giá cao hơn, tạo lợi nhuận. Ngược lại, nếu giá giảm, họ có thể gặp thua lỗ.
Broker (Nhà môi giới): Là công ty cung cấp dịch vụ giao dịch chứng khoán. Người đầu tư cần mở tài khoản giao dịch thông qua một nhà môi giới để tham gia thị trường.
Biểu đồ giá: Là đồ thị thể hiện giá cổ phiếu theo thời gian. Có nhiều loại biểu đồ như đường, nến, và thanh.
Phân tích cơ bản và kỹ thuật: Người đầu tư thường sử dụng phân tích cơ bản (tìm hiểu về doanh nghiệp, dự án, tài chính) và phân tích kỹ thuật (sử dụng biểu đồ và các chỉ báo kỹ thuật) để đưa ra quyết định đầu tư.
Rủi ro: Đầu tư chứng khoán luôn đi kèm với rủi ro. Giá cổ phiếu có thể biến động do nhiều yếu tố như sự biến động của thị trường, tin tức kinh tế, và sự biến động của doanh nghiệp.
Trước khi bắt đầu đầu tư chứng khoán, quan trọng nhất là nắm vững kiến thức, hiểu rõ về thị trường và xác định được mục tiêu đầu tư cụ thể. Đồng thời, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia và tìm hiểu thêm về các chiến lược đầu tư.
Thuật ngữ chứng khoán
Thuật ngữ chứng khoán mà ai muốn đầu tư thì đều phải nắm được và ngoài những thuật ngữ cơ bản nêu trên. Bên cạnh đó, còn có rất nhiều thuật ngữ khác dưới đây, trong quá trình bạn đầu tư thì cũng có thể bắt gặp một số thuật ngữ khác và mới hơn do thị trường biến động của Việt Nam. Vì vậy, những thuật ngữ dưới đây hãy cứ nắm chắc sau đó tham khảo thêm một số thuật ngữ khác nhé!
Chia Cổ Tức (Dividend): Tiền lãi mà một công ty trả cho cổ đông từ lợi nhuận hàng năm, tỷ lệ giữa lợi nhuận từ cổ tức và giá cổ phiếu. Được tính bằng cách chia lợi nhuận hàng năm cho cổ đông cho giá cổ phiếu hiện tại.
PE Ratio (Price-to-Earnings Ratio): Một chỉ số đánh giá giá trị cổ phiếu bằng cách so sánh giá cổ phiếu với lợi nhuận của công ty.
EPS (Earnings Per Share): Lợi nhuận trung bình mà mỗi cổ đông có thể nhận được từ một cổ phiếu.
Bull Market và Bear Market: Bull Market là thị trường tăng giá, còn Bear Market là thị trường giảm giá.
Margin Trading: Mua cổ phiếu sử dụng vốn vay từ môi giới.
Margin Call (Lệnh Thanh Toán Khoản Vay): Khi một nhà đầu tư giao dịch bằng vốn vay và giá cổ phiếu giảm, họ có thể được yêu cầu nộp thêm tiền để duy trì vốn lưu động.
Short Selling: Bán cổ phiếu mà bạn không sở hữu với hy vọng mua lại sau đó với giá thấp hơn.
Lệnh Thị Trường (Market Order) và Lệnh Giới Hạn (Limit Order): Lệnh thị trường là lệnh mua/bán ngay lập tức với giá thị trường hiện tại. Lệnh giới hạn là lệnh mua/bán với giá cụ thể bạn đặt ra.
ETF (Exchange-Traded Fund): Quỹ giao dịch trên sàn, đầu tư vào một cổ đông lớn của cổ phiếu hoặc trái phiếu.
Blue Sky Laws: Luật lệ và quy định của các bang/trung ương nhằm bảo vệ người đầu tư khỏi bất kỳ giao dịch gian lận hay lừa đảo nào.
Portfolio: Tổng hợp tất cả các đầu tư mà một người có, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, và các loại tài sản khác.
Volatility (Biến Động): Sự thay đổi lớn của giá cổ phiếu trong một khoảng thời gian ngắn.
Volatility Index (Chỉ Số Biến Động): Đo lường mức độ biến động của thị trường, thường được gọi là “VIX.”, thường được gọi là “Chỉ số Sợ Hãi.”
Blue Chip Stocks (Cổ Phiếu Blue Chip): Là cổ phiếu của các công ty có uy tín, ổn định, có lịch sử tăng trưởng và thường mang lại lợi nhuận ổn định.
Penny Stocks (Cổ Phiếu Penny): Là cổ phiếu có giá thấp, thường dưới 5 đô la mỹ. Thường gặp ở các công ty nhỏ, ít nổi tiếng và có rủi ro cao.
Market Capitalization (Vốn Hóa Thị Trường): Giá thị trường của một công ty, được tính bằng cách nhân số lượng cổ phiếu lưu hành với giá cổ phiếu.
Stock Split (Chia Cổ Phiếu): Một biện pháp của công ty để tăng số lượng cổ phiếu lưu hành và giảm giá cổ phiếu, nhưng giữ nguyên giá trị thị trường.
Dilution (Pha Loãng): Khi một công ty tăng số lượng cổ phiếu lưu hành, giảm phần sở hữu của cổ đông hiện tại.
Initial Public Offering (IPO): Là quá trình khi một công ty lần đầu tiên chào bán cổ phiếu của mình cho công chúng
Day Trading (Giao Dịch Ngày): Mua và bán cổ phiếu trong một ngày để tận dụng sự biến động ngắn hạn của thị trường.
Market Cap to GDP Ratio (Tỉ Lệ Vốn Hóa Thị Trường so với GDP): Tỉ lệ này đo lường kích thước của thị trường chứng khoán so với kích thước nền kinh tế quốc gia.
Earnings Report (Báo Cáo Lợi Nhuận): Báo cáo doanh thu và lợi nhuận của một công ty trong một khoảng thời gian cụ thể.
Sector (Ngành): Nhóm các công ty hoạt động trong cùng một lĩnh vực kinh doanh.
Candlestick Chart (Biểu Đồ Nến): Loại biểu đồ thị trường chứng khoán hiển thị giá mở, giá đóng, giá thấp và giá cao trong một khoảng thời gian cụ thể.
High-Frequency Trading (Giao Dịch Tần Số Cao): Chiến lược giao dịch sử dụng máy tính để thực hiện các lệnh giao dịch ở tốc độ cực cao.
Leveraged ETF (Quỹ ETF Đòn Bẩy): Quỹ giao dịch trên sàn với đòn bẩy tài chính để tăng lợi nhuận hoặc rủi ro.
Pre-market và After-hours Trading (Giao Dịch Trước Thị Trường và Sau Thị Trường): Giao dịch cổ phiếu trước khi thị trường mở và sau khi thị trường đóng cửa.
ROIC (Return on Invested Capital): Tỉ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư, đo lường hiệu suất của công ty trong việc sử dụng vốn.
Pump and Dump (Đẩy Giá và Xả Hàng): Chiến lược lừa đảo khi người đầu tư tăng giá cổ phiếu (pump) và sau đó bán ra (dump).
Securities and Exchange Commission (SEC): Cơ quan quản lý và giám sát thị trường chứng khoán tại Hoa Kỳ.
Buyback (Mua Lại Cổ Phiếu): Công ty mua lại cổ phiếu của mình trên thị trường mở để giảm số lượng cổ phiếu lưu hành.
Dark Pool (Hồ Bơi Tối): Hệ thống giao dịch nền tảng ẩn danh mà không hiển thị thông tin về lệnh giao dịch.
Dead Cat Bounce (Sự Hồi Phục Giả Mạo): Sự hồi phục ngắn hạn trong thị trường giảm giá trước khi giảm sâu hơn.
Reverse Stock Split (Gộp Cổ Phiếu Ngược): Công ty giảm số lượng cổ phiếu lưu hành để tăng giá cổ phiếu.
Short Interest (Lượng Cổ Phiếu Đang Bán Ngắn): Tổng số cổ phiếu của một công ty mà nhà đầu tư đang giữ trong lệnh bán ngắn.
Whale (Cá Voi): Nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức có quy mô lớn và có ảnh hưởng đáng kể đối với thị trường.
Return on Sales (ROS): Tỉ lệ lợi nhuận trên doanh số bán hàng, đo lường khả năng sinh lời của một công ty từ doanh số bán hàng.
Dovish và Hawkish (Nhẹ Nhàng và Nặng Nề): Dovish là chính sách tài khóa tích cực và chủ trương giảm lãi suất, trong khi hawkish là chính sách tài khóa nghiêm ngặt và chủ trương tăng lãi suất.
Market Cap Weighted (Trọng Số Vốn Hóa Thị Trường): Phương pháp cấp trọng số cho cổ phiếu dựa trên vốn hóa thị trường của chúng trong các chỉ số chứng khoán.
Zombie Company (Công Ty Xác Sống): Công ty không có khả năng sinh lời và chỉ tồn tại nhờ vào vốn vay.
Yield Curve (Đường Cung Cấp Lãi Suất): Đồ thị thể hiện lãi suất của các trái phiếu với các kỳ hạn khác nhau.
Nắm vững những thuật ngữ này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ bản của thị trường chứng khoán và cách thức đầu tư.
Chứng khoán cho người mới bắt đầu
Nắm Bắt Kiến Thức Cơ Bản: Trước hết, hiểu rõ về cơ bản của chứng khoán, bao gồm cách thức hoạt động của thị trường, các loại cổ phiếu, chỉ số tài chính, và các khái niệm khác. Điều này giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc.
Xác Định Mục Tiêu Đầu Tư: Rõ ràng về mục tiêu đầu tư của bạn. Bạn đang đầu tư để tiết kiệm hưu trí, tăng cường thu nhập hay tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn? Mục tiêu của bạn sẽ hướng dẫn chiến lược đầu tư của bạn.
Xây Dựng Kế Hoạch Đầu Tư: Xác định mức độ rủi ro bạn có thể chấp nhận và xây dựng kế hoạch đầu tư phản ánh mục tiêu và tâm lý đầu tư của bạn. Hãy cân nhắc về việc phân phối danh mục đầu tư của bạn.
Bắt Đầu Từ Những Cổ Phiếu Lớn và Uy Tín: Đối với người mới bắt đầu, bắt đầu với các cổ phiếu lớn, ổn định và có uy tín có thể là lựa chọn an toàn hơn. Cổ phiếu blue-chip thường là lựa chọn phổ biến.
Sử Dụng Tài Khoản Giao Dịch Ảo: Nhiều sàn giao dịch cung cấp tài khoản giao dịch ảo, nơi bạn có thể thử nghiệm chiến lược và kỹ năng mà không cần đầu tư tiền thực. Điều này giúp bạn làm quen với quy trình mà không rủi ro tài chính.
Tìm Hiểu Về Phân Tích Cổ Phiếu: Phân tích cổ phiếu có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về các doanh nghiệp và xác định xem cổ phiếu có giá trị hay không. Phân tích cổ phiếu có thể bao gồm phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản.
Diversify (Đa dạng Hóa) Đầu Tư: Không đặt tất cả trứng vào một giỏ. Đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm rủi ro và bảo vệ bạn khỏi ảnh hưởng tiêu cực của một cổ phiếu hoặc ngành công nghiệp.
Theo Dõi Tin Tức và Sự Kiện Thị Trường: Thị trường chứng khoán thường xuyên bị ảnh hưởng bởi tin tức và sự kiện toàn cầu. Theo dõi tin tức kinh tế, tình hình chính trị và sự kiện doanh nghiệp có thể giúp bạn hiểu rõ về nguy cơ và cơ hội trong thị trường.
Học Hỏi Liên Tục: Thị trường chứng khoán là một môi trường động, và việc học hỏi liên tục là quan trọng. Đọc sách, theo dõi các diễn đàn chứng khoán, và tham gia các khóa học về đầu tư có thể cung cấp kiến thức và chiến lược mới.
Quản Lý Rủi Ro: Điều quan trọng nhất là phải quản lý rủi ro. Đừng đầu tư một số tiền bạn không thể mất, và sử dụng các công cụ như stop-loss để bảo vệ đầu tư của bạn.
Nhớ rằng đầu tư là một hành trình dài hạn và có thể có những biến động. Hãy kiên nhẫn, tự tin và luôn duy trì sự học hỏi trong suốt quá trình đầu tư của bạn.
Lời khuyên sinh lời/giảm thiểu rủi ro
Theo Dõi và Đánh Giá Thị Trường: Theo dõi tin tức kinh tế, sự kiện thị trường và biểu đồ giá để đưa ra quyết định thông thái. Sự thông tin và đánh giá định kỳ có thể giúp bạn điều chỉnh chiến lược đầu tư.
Sử Dụng Phân Tích Cổ Phiếu: Phân tích cổ phiếu có thể cung cấp thông tin chi tiết về giá trị cổ phiếu và triển vọng tương lai. Phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản là những công cụ quan trọng trong quá trình này.
Giao Dịch Thông Thạo: Nếu bạn thực hiện giao dịch chủ động, hãy có chiến lược rõ ràng và tuân thủ nó. Tránh quyết định dựa trên cảm xúc và duyên cơ hội ngắn hạn.
Sử Dụng Công Cụ Stop-Loss: Đặt cơ chế stop-loss để giảm thiểu tổn thất khi thị trường di chuyển không lợi cho bạn. Công cụ này giúp bảo vệ đầu tư của bạn khỏi những biến động tiêu cực.
Theo Dõi Hiệu Suất Đầu Tư: Liên tục theo dõi và đánh giá hiệu suất đầu tư của bạn. Nếu cần thiết, điều chỉnh chiến lược để phản ánh thị trường và mục tiêu đầu tư của bạn.
Điều Chỉnh Chiến Lược Theo Thời Gian: Thị trường và điều kiện kinh tế thường xuyên thay đổi. Điều chỉnh chiến lược đầu tư của bạn để phản ánh những thay đổi này.
Chọn Thời Điểm Đầu Tư Tốt: Thường xuyên, thời điểm đầu tư cũng quan trọng. Mua khi thị trường giảm giá có thể cung cấp cơ hội mua vào tốt.
Đầu tư chứng khoán không chỉ là về việc đặt cược và hy vọng may mắn. Đó là một quá trình đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc, chiến lược thông thái, và sự quản lý tài chính có trách nhiệm. Bằng cách hiểu rõ thị trường, áp dụng chiến lược hợp lý, và duy trì tâm lý tích cực, bạn có thể tạo ra tài sản và đạt được mục tiêu tài chính của mình thông qua đầu tư.
